Greetings by Church Pastor

Na Gam Hong Piang Ta Hen























Na Gam Hong Piang Tahen!  

Matthai 6:10

             1997 kum pan kipan TBC-Y in “Khazih le Minam Ading” cih ngimna tawh i kalsuan toto hi. Akumkum-in thubulphuh kinei-a 2012 kum i thubulphuh in “Tukhang Ading Anungta Pawlpi” cih a hihi. Tukhang cih ciangin a bei thei nawn lo ding hun a kawk nuam a hihi.
            Tukum leuleu ciangin MBC in zong Judson hong tunzawh kum (200) hong cing ding hi-a thu bulphuh dingin “Na Deihna Kawlgam ah hong kicingsak in” ci-in nei uh hi. Tua dung zui-in ei in zong “Na Gam hong piang tahen!” ci-in i teel hi.
Gualzawhna, thuneihna, liim le vaang cihte pen mihingte nuntakna ah a kisap lian pen khat na hi mawk hi. 1949 pan  1976 dong Sen gam a uk Mao Tse Tung in “Power is with bullet” ci-in kum 27 sung gam-uk makai-in om hi. Ama zawh ciang Ting Shaong Feng in luahsuk a “Power is in the wallet” ci-in taangko leuleu hi. Tua hileh liim le vaang taktak koi pan hong pai hi ding hiam, cih i kikum ding hi.
            I Lai Siangtho simna ah Jesuh Khris in Amah a bawlsiate, a that nuam aa om mipite en-in kiko a, “Pa aw, amaute’n bang bawl cih thei lo uh ahih manin a mawhna uh na maisak in” ci hi. Ei dingin kingaihsun leng, “Ka Nipi, ka Khapi, Ka Pasian, Ka Lungzai aw, na thei in. Hih teng hi ei kei hong bawlsiate” cikha ding hihang. Topa Jesuh in thuneihna pen thautang ah om kei, sumbawm ah lah om kei! Thuneem tawh zawhna ah vaangliatna om hi, ci hi. Mi’ muhna ah amah pen hon ding nei lo bang ahih hang, van galkap a kuan akuanin a vaikhak theipa hi. Mihing muhna panin mi guallel, mi meidawite’ kampau hi, ci-in mawhsak theih ngel a hihi.
            Tua bek hilo-in, Sawltak 7 sungah Christian biakna hanga a kithat masa penpen Stephen thu zong i enbeh nuam lai hi. Amah pen Judah biakna makaite in suang tawh a deen laitak mahi van ento a, Topa Jesuh Pasian taklam ah atu mu aa, amah zong khukdin sukin “Pa aw, amaute’n bang ahih uh cih thei lo ahih manin amau’ mawhna na maisak in” ci leuleu hi. Tua bang thupiang teng a encik gige khat na om aa amah pen Judah laigelh siamte’n “The Lion of Judaisim” a cihpa “Judah biakna ii humpi neelkaai” kici Saul zong kihel hi. Saul in tua bang thupiang teng amuh ciangin lamdang sa-a a lungsim sungah “Ee, hi pa a Pasian tungah lah ko tuan lo. Amawhna na maisak in peuh ci mawkmawk. Kei bang siamna pilna bucing nei ding zong hi lo napi picing sa si ing. Kei’ neih loh bang nei tuan ahi tam? Kei ka kidiksak mahmah hang amah banzo kei mawk veng” ci-in amah le amah kidong thapai hi. Tua dotnate lah kidawng tuan lo ahih  manin Khristian-te bawlsia dingin hahkat veve aa, Damascus khua paina lampi panin Topa’n na hopih hi. “Saul, Saul aw bang dingin kei hong bawlsia na hiam”” ci-in Topa’n na dawng kik hi. A beisa huna a lungsim sunga adotdot khat pen tu-in a dawnna ngah pan mawk hi. Saul’ pianthakna pen Damascus khua lampi hi phing lo-in nidang aa a zak ngei Stephen’ thungetna panin a lungsim buai-in a kikheel na hizaw hi.
            1563 kum tak ciangin Lai Siangtho bu kampau dang tawh teikhiat ding a kikham laitak England gam mi William Tyndale in Manglai tawh teikhia masa hi. Amah pen “The Father of English Bible” (Mang LaiSiangtho’ Pa) kici hi. Tua bang a a teikhiat kumpipa le biakna makaite in thei uh ahih manin a ngawng hekin, thah ding bekin a om laitak, thugen khuan khat pia hi. Amah’n zong thungen a, “Maw Pasian, England kumpipa’ mit na honsak in” ci hi. (Open hte eyes of the king of England). That lumin haltum uh hi. Ahi zongin a thungetna kammal pen Pasian in damdam-in dawngkik aa 1603 kum ciangin Scotlang pan  hong khangkhia King James in Lai Siangtho a kiteikhia sate puahpha sakin King James Version (KJV) ci-in Lai Siangtho manpha mahmah hong piangkhia hi. Tuni dong ahoih pen dingin kigen hi.
            1907 kumin Zogam, Falam uk sung Bualkhua ah Tapidaw tung hi. Cong Kham in sang masa ahih manin a khua hausapa in sama, “Cong Kham, nang KHristian suak lecin i khuasiam in, i khuazangin hong netum ding hi,” ci-in khaam hi. Cong Kham in mang tuanlo ahih manin a loteng laksakin, a zi zong sal dingin sut lailai hi. Cong Kham khawl tuanlo ahih manin khua tangvalte mansakin a khua lai tual-ah 45 vei ciangpum tawh sat ding danpia hi. A khuazangin kikaikhawm uha Bualkhua tangval hat (5) in a banbanin a sat laitak thuak zo nawn lo ahih manin hausapa kiangah thugen khuan ngen hi. Hausapa’n zong, “a lungsim kikheel hi ding hi,” ci-in ngaihsun a satsak nawn lo hi. Cong Kham in thungen a, “Pasian aw,  khua hausapa’ mawhna na maisak in” ci hi. Tua thungetna hangin hausapa in satzom sak nawn lo-in a liammate’ bawldam sak kik hi. Lumbang panin Khristian masa Thang Tsin zong a veh dingin hong pai lai hi. Tua thungetna hangin Bual khua pen Zogam ah khuazang bupa Tapidaw a suak masa pen khua hipah hi. Etteh taak muanhuai makai tampi tak zong piangkhia hi. 1982 Diamond Jubilee ah thugen dingin hong sap tak uh ciangin ka pai a, a mun le mual ka va ena, ka dipngeek hong zen mahmah hi. Pasian in tua bang kammalte maimang sak lo-in, tua kammalte vaang pia-in na lianpipi semkhia theizaw lai hi.
            Tukum zong “Na gam hong piang tahen” ci-in TBC-Y in thubulphuh in i neih ciangin i mimalin, i innkuan-in, i minam-in Pasian’ gam hong pianna ding thungente suak ciat ni. Sawltak Paul in “Gitlohna pen gitlohna tawh lel loin, thuhoih thupha tawh na zo un” ci-in hong vaikhak hi. “Amaute in bang hih cih thei lo uh ahih manin amawhna uh na maisak in” cih thungetna in gitlohna a zung panin botkhia hi. Asiate a pha tawh thuh tum dih ni. Tua in gitlohna zungkalh a Pasian’ gam hong piang taktak ding hi.
            1960 kum kiimin America gamah Mivom Mikaang kideidan hunlai-in Mivom makai nih khangkhia khawm hi. Malcolm X pen Muslim upna khangkhia ahih manin a khauhte a khauh mah tawh thuhkik ding thugenin nei hi. Ahi zongin Tuiphum makai Martin Luther King, Jr. in ahih leh “eite’ muhdah in Mangkang, cikaangte hi lo-in tuate sunga om siatna (the evil inside) pen hizaw hi” ci-in gen hi. Ngongtat loh ding a mite pantah aa gualzawh pih hi. Agah zong tuni ciang dong kimu toto lai-a President Barack Obama (mivom) zong khatin kihel hi.
            1860 kum kiim a Abraham Lincoln zong a lawmte in hawmthawh den uh hi. Makaihna lam-ah zong picing sa loin zekai sa den uh hi. Amah in “Gal beina dingin ka gal khempeuh ka gual dingin nei zo leng” ci-in dawng kik hi. Kumpi a suah ciangin tua a galte mah zong amuanhuai mun lianpi mah-ah mapangsak hi. Thunem thunip tawh siatna zung lot hi.
            Lawmta nih om hi. Vengta ahih manun a lawmpa in akhatpa’ huan lamah niinbua phei pahpah hi. A lawmpa’n zong a gen ding kisuang sim ahih manin thu khat geel a, dum khat to-in tua sungah tua niim lomte khol hi. Mai tang tuh-in hong po a, limci mahmah laisop hi. Ahun hong tun ciangin a maigah lo-in a veengpa va khol phei hi. Alawmpa kiangah, “Lawm, i maigah hong khol ing ei” ci-in a gen ciangin a lawmpa in lamdang sa hi. A lawmpa in a thu teng genkik a, tua ciangin a gennop thei hi. Tua ni aa kipan niin va lawnphei nawn loin hoih tak kaikhawm hi, cih thugentehna in thu tampi hong hilh hi.
            Tua bang gamtatna tawh “Na gam hong piang tahen!” ci-in kal masa i suanna ah thusia thuhoih tawh zawh tum-in, thuhoihlote zung bawhkhia ding hihang. Tua bang i sep zawhna dingin ei’ thahatna muang loin tha hong guan ding Topa’ Kha Siangtho tha i muang den zaw ding hi.
Topa’n Kum Thak Thupha mimal khatciat tungah hong kicingsak tahen!

Rev. Simon Pau Khan En, Ph.D
Church Pastor
TBC-Y